In dit artikel nemen we je mee naar de dieren die langs de A1 leven én hoe we deze dieren beschermen en zorgen dat ze ook na de verbreding van de A1 (weer) hun plekje kunnen vinden.

Ontheffingen

Voordat er daadwerkelijk gebouwd kan worden aan de verbreding zijn uitgebreide onderzoeken en inspecties gedaan om vast te stellen welke dieren waar leven. Dat is nodig, zodat we weten welke dieren we zullen verstoren, maar vooral om na te gaan hoe we ze kunnen beschermen en hoe we kunnen zorgen dat ze een goede leefomgeving terugkrijgen. Voor de vastgestelde verstoringen zijn ontheffingen verleend. Bij het verlenen van de ontheffingen horen compensatiemaatregelen die in overleg met de opdrachtgever, Rijkswaterstaat, en de opdrachtnemer Heijmans worden uitgevoerd.

Welke dieren leven er langs de A1?

Roeken

De roeken op de verzorgingsplaatsen langs de A1

Op de verzorgingsplaatsen Vundelaar en de Paal leeft de beschermde vogelsoort de roek. Toen we daar een aantal bomen moesten verwijderen is er gekeken naar wat het beste is voor deze vogels. Ecoloog Bas van de Broek van Heijmans zegt daarover: “We weten dat ze heel honkvast zijn, ze broeden ieder jaar op dezelfde plek en het liefst ook in dezelfde boom. Gelukkig bleven een aantal bomen langs de verzorgingsplaatsen staan waar de nesten naartoe konden. Daarnaast hebben we het plan voor de wegverbreding aangepast zodat meer bomen behouden konden blijven dan in eerste instantie gedacht. Die nesten konden dus gewoon blijven zitten. De nesten die in de verwijderde bomen zaten, hebben we met veel zorg en in zijn geheel verplaatst”. Lees hier het artikel wat we eerder maakten over de roeken langs de A1. 

De eerder uit de bomen gezaagde roekennesten

Na de verplaatsing is geconstateerd dat de roeken een aantal van de nesten zelf hebben verwijderd van de nieuwe plekken en ze in andere bomen hebben herbouwd. Ondanks dat door de vele stormen van de laatste tijd nesten zijn weggewaaid is Van den Broek positief: “We zien nog steeds veel roeken rondom de verzorgingsplaatsen en we hebben goede hoop dat ze ook weer hun nesten gaan maken”.

Vleermuizen

Op twee plekken langs het verbredingstraject zijn vleermuizen aangetroffen. Van den Broek: “bij de gesloopte boerderij bij de Brinkenweg in Apeldoorn zijn vleermuizen aangetroffen. Voor hen hebben we een wel heel speciale voorziening aangebracht in het nieuw gebouwde viaduct: een vleermuizenspleet. Deze spleet is speciaal op maat gemaakt voor de vleermuis. We hebben zeer goede hoop dat hier vleermuizen een nieuw huis gaan bouwen”.

Ook bij de Heeringstraat/Nieuw Schuilenburg zijn vleermuizen aangetroffen bij de sloop van de gebouwen aan de noordzijde. Hier wordt zelfs een speciale ecologische voorziening gemaakt in de schuur die daar nog staat. Hier zal binnenin een verlaagde bunker worden aangebracht voor de vleermuizen, zodat ze hier ’s winters kunnen verblijven. Maar er worden ook diverse kastjes opgehangen voor huismussen, zwaluwen en andersoortige vogels. Bovendien worden er speciale stenen geplaatst waar insecten zich kunnen nestelen. De schuur zal uiteindelijk in verval raken; iets wat een uitstekende trekpleister zal vormen voor verschillende soorten dieren.

De binnenzijde van de schuur die dienst gaat doen als o.a. vleermuizenhotel. Hierin zullen voorzieningen voor vleermuizen, marters en andere dieren worden getroffen.

Op het terrein van de schuur staan wilgen. Deze vormen een uitstekende pleisterplaats voor de steenuil die in de buurt is aangetroffen. Rondom de schuur wordt een gracht gegraven zodat hier een aansluiting gemaakt kan worden met het riviertje De Groote Wetering zodat er een buffer voor overvloedig regenwater ontstaat. Daarnaast wordt de nieuwe ecologische zone aangesloten op het natuurgebiedje aan de zijde van Bredenoord, aan de zuidzijde van de A1.

Steenmarter

Bij het terrein aan de Heeringstraat/Groote Wetering werden tijdens de inspectierondes uitwerpselen van een steenmarter gevonden. Dat zorgde ervoor dat er een nieuwe ontheffing voor de sloop van het -inmiddels deels al gesloopte gebouw- moest worden aangevraagd. Deze ontheffing is hiervoor verleend. De marter kan straks ook z’n plekje vinden in de schuur.

Steenmarter (ter illustratie)

Dassen

Bij de bouw van het viaduct bij het spoor, nabij de IJsseldijk, zijn dassen aangetroffen. Heijmans heeft hier geen werkzaamheden uitgevoerd die de das kon verstoren.

Ooievaars

Op één van de portalen boven de A1 heeft lange tijd een ooievaarspaar gebroed. Ooievaars vinden het prettig om vanuit hun nest uitzicht te hebben op de omgeving en daar vinden ze een portaal blijkbaar erg geschikt voor. Vanzelfsprekend is het vanuit het oogpunt van veiligheid niet zo’n goed idee: niet voor de ooievaarsjongen, maar ook niet voor de weggebruiker op de A1. Heijmans heeft gewacht tot ná het broedseizoen en het nest verwijderd. Dit nest wordt niet teruggeplaatst omdat we daarmee hopen dat de ooievaar ergens anders z’n nest gaat bouwen.

Het ooievaarsnest op het portaal boven de A50 wordt behouden. Aan dit portaal zijn wel andere informatieborden bevestigd. Dit is gedaan op het moment dat de ooievaars er nog niet waren.

Kamsalamander

In het gebied rondom de A1 komen ook salamanders voor. Om een plek te creëren waar de bijzondere kamsalamander een nieuw plekje kan vinden wordt er bij de afrit Twello een speciale ecozone ingericht. Daar waar nu nog een stuk ongebruikt asfalt ligt wordt deze zone straks gebouwd. Er wordt een greppel gegraven die vol kan lopen met water zodat er een waterrijke omgeving ontstaat waarin de kamsalamander, maar ook andere dieren, zich thuis zal voelen. Door de aanleg van grote ec duikers kunnen de dieren veilig onder de weg door. Er worden ook zogenaamde stobbewallen (boomstronken) en struiken aangelegd, zodat de dieren hier hun natje en droogje kunnen vinden. Door deze ecozone aan te laten sluiten op het aan de noordzijde gelegen natuurgebiedje “De Fliert’ ontstaat een nóg groter natuurgebied.

De kamsalamander

Nog veel meer

Bij de verbreding van de A1 is op nog veel meer punten rekening gehouden met de natuur. In Gelderland en Overijssel verstoren we een kleine oppervlakte Nationaal Natuur Netwerk. Dit is inmiddels gecompenseerd op locaties waar dit prima past. Aansluitend aan Landgoed Twickel en aansluitend bij gronden van Natuurmonumenten in Apeldoorn.

Bij de kap van bomen is rekening gehouden met allerlei soorten nesten. Er wordt daarnaast ook rekening gehouden met het broedseizoen. Bomen worden pas daarna gekapt. Bij de kap van bomen worden ook diverse boomsoorten teruggeplaatst.

Rijkswaterstaat heeft zich sterk gemaakt om nóg meer maatregelen te treffen om de werkzaamheden aan de verbreding te compenseren. Zo worden er bij Kanaal Zuid speciale grasbetontegels aangelegd bij de taluds. Deze tegels worden aan de zonnige zuidzijde geplaatst en gevuld met zand. Zo hebben insecten een mooie, droge, en warme plek om zich te nestelen. Het nabijgelegen talud wordt bloemrijk ingezaaid om voor de nodige voeding van de insecten te zorgen. Op diverse plekken worden Waardplanten geplant. Deze plant is een trekpleister voor de sleedoornpage; een zeldzame vlindersoort die vooral voorkomt tussen de Veluwe en het IJsseldal.

Sleedoornpage

Samenwerking

Al deze maatregelen zijn tot stand gekomen in samenwerking tussen Rijkswaterstaat, Heijmans, en de betrokken gemeentes en waterschappen om te zorgen dat de dieren die rondom de A1 leven beschermd worden. Daarmee voldoen we aan alle regels die er zijn ter bescherming van flora en fauna in Nederland. Daar waar mogelijk laten we het nét even mooier achter dan dat we het aantroffen.