Herkenbaarheid, samenhang en aanzicht

Jan Willem de Jager is als senior adviseur ruimtelijke kwaliteit voor Rijkswaterstaat betrokken bij de verbreding van de A1. “Rijkswaterstaat kijkt bij de ruimtelijke kwaliteit ook naar aspecten zoals herkenbaarheid, identiteit en samenhang. We zoeken naar een balans tussen een herkenbaar, rustig en voorspelbaar wegbeeld en de kenmerkende identiteit van het wegtraject”.

Inpassingsconcept

Jan Willem de Jager legt uit hoe er naar de kwaliteit van het landschap gekeken wordt tijdens de verbreding van de A1; “Aan de hand van een landschapsplan wordt bepaald waar allemaal ruimte voor nodig is om de verbreding te realiseren. Denk aan geluidsschermen, beplantingen, grondwerk, water en ecologische maatregelen zoals rasters, duikers, vleermuisverblijven e.d. Rijkswaterstaat geeft als opdrachtgever aan waar de ambitie ligt en stemt dit af met de betreffende gemeenten. Daaruit volgt een inpassingsconcept waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de kernkwaliteiten van de A1 zowel landschappelijk als ecologisch”.

“De landschappelijke kwaliteit van de A1 wordt hoog gewaardeerd, dat moet gekoesterd worden”.  

De Jager: “De A1 loopt van west naar oost. De A1 kent landschappelijke overgangen die beleefbaar zijn voor de weggebruiker. Van de natuurlijke Veluwe tot de agrarische IJsselvallei richting Twente. Ongeveer elke 10 à 15 minuten ervaart de weggebruiker een ander landschap. Bij inpassingsmaatregelen zoals de aanplanting van (boom-)beplantingen, water (sloten en vijvers) en grondwerk (wallen en taluds) wordt ingespeeld op de landschappelijke verschillen. Zo ook met de vormgeving van de kunstwerken, geluidschermen en de af- en aanwezigheid van lichtmasten.  De landschappelijke kwaliteit van de A1 wordt hoog gewaardeerd, dat moeten we koesteren. Als over 20/30 jaar de nieuwe (boom-)beplantingen volgroeid zijn ga ik ervan uit dat de kwaliteiten van de A1 er weer sterk voorstaan”.

Montage van de cannelures bij de Polderweg (Apeldoorn)

Van inpassingsconcept naar de tekentafel

Michel Schreinemachers van NEXT architects werd door Heijmans ingeschakeld om als architect en specialist advies te geven en ontwerpen te maken op basis van het inpassingsconcept. “Ik probeer niet alleen vanuit de techniek en het perspectief van de weggebruiker naar situaties te kijken, maar ook vanuit het perspectief van de omgeving. Denk aan omwonenden, fietsers, mensen die te voet zijn. Hoe kijken zij naar kunstwerken zoals een tunnel of een viaduct? Uiteindelijk maak ik een ontwerp voor het betreffende kunstwerk waarbij ik een balans probeer te bewaken tussen de techniek, de weggebruiker, het aanzicht en de omgeving”.

Hoe ziet dat er dan uit? 

De eerste resultaten zijn inmiddels zichtbaar. Alle bruggen en viaducten worden in beton uitgevoerd. Daarbij worden tevens zogenoemde cannelures toegepast. De afwerkingspanelen aan de uiteinden en soms zelfs hele wanden worden voorzien van grove, verticale groeven ook wel cannelures genoemd. Hiermee creëren we samenhang en herkenbaarheid. Door het gekozen verticale reliëf worden voegen zo min mogelijk zichtbaar waardoor het nog meer één geheel lijkt. Verder voorkomen de groeven zichtbare vervuiling door lek- en regenwater.

In de cannelures staat ook de naam van het betreffende viaduct of brug. Allemaal in hetzelfde lettertype, ook weer vanwege die herkenbaarheid.

Naamgeving op de cannelures bij de Polderweg (Apeldoorn)